علم توحید، ریشه ای ترین عامل کمال انسان:

در میان صفات امی وراهبردی خداوند که پنج صفت هستند، حیات، علم، قدرت، اراده، سمع و بصر، صفت علم بعد از حیات قرار دارد.
 
یعنی اگر کسی به علم واقعی مجهز شود، این صفت از طرفی عامل رسیدن به قدرت و اراده و سمع و بصر و سایر کمالات انسانی می شود و از طرفی هم باعث زنده شدن و حیات و بقاء فرد می گردد. 
 
جایگاه حساس علم در میان صفات راهبردی خداوند به دو فورمول اساسی اشاره می کند:
 
1- ریشه قدرت؛ اراده، سمع، بصر، ولایت و خلافت الهی وهمه کمالات دیگر انسان، درصفت علم نهفته است و ما برای رسیدن به کمال انسانی از همه چیز بیشتر به علم نیاز داریم. در روایت داریم که: العلم سلطان. علم قدرت و سلطنت و کمال می آورد.
 
2-  علم مایه اصلی حیات و زندگی انسان است. علم به انسان زندگی و حیات و بقاء می دهد. کسی که علم ندارد در حقیقت مرده ای است که حرکت می کند. عالم به واسطه علم زنده می شود و زندگی می کند. علم مایه حیات و زندگی است.
 
علم به انسان بقاء و جاودانگی می بخشد. در روایت داریم که: العلماء باقون ما بقی الدهر. علم باعث می شود که عالمان تا هنگامی که زمان ادامه دارد، باقی و اثر گذار باشند.
 
در حقیقت عالمان مانند زنده هایی هستند که میان مردگان (مردم جاهل) راه می روند و زندگی می کنند. کالاحیاء بین الاموات.



در روایت از علی (ع) داریم که فرمودند: العلم حیاةُ القلوب ونورُ الأبصار من العمى . دانش، حیات دل ها و مایه روشنى دیدگان دل از کورى جهل است. (غررالحکم: 715)  علم به حقیقت، قلب انسان را زنده می کند.

 فردوسی حکیم گفته است:
توانا بود هر که دانا بود - ز دانش دل پیر برنا بود.
یعنی تمام قدرت وتوانایی و حیات قلب انسان، ریشه در علم دارد.
 
کمال انسان با علم شروع میشود و با عرفان پایان می یابد و اقدامات عملی میانه راه هم خاصیت معرفت افزایی دارند.
 
درهیچ موضوعی مانند تحصیل علم، کثرت روایت و توصیه دینی نداریم. تحصیل علم از نظر اسلام از اوجب واجبات شمرده شده است و به مومنین توصیه شده، از گهواره تا گور دانش بجویند.
 
چنین گفت پیغمبر راستگوی             زگواره تا گور دانش بجوی.
 
علم توحید:

البته ناگفته نماند که هر علمی زنده و بیدار کننده انسان نیست. علوم تجربی و مادی ممکن است تا حدی به انسان قدرت و اراده مادی و دنیوی بدهد و در راستای زندگی مادی انسان تاثیر گذار باشند، تاثیراتی که ما آنها را در دنیای مدرن غرب مشاهده می کنیم.
 
اما این علوم زنده کننده روح انسان نیستند و حیات قلب به انسان نمی دهند. علمی که مایه حیات قلب است، علم توحید است. توحید همان حقیقتی است که انسان را زنده و تاثیر گذار می کند.
 
عالمانی که علم توحید دارند، زنده و اثر گذارند و عالم نماهایی که با علم توحید آشنا نیستند، خیال می کنند که زنده اند و چیزی بلد هستند و سعی هم می کنند که اثر گذاری داشته باشند، ولی موفق نیستند. 

در رسیدن به هدف نهایی زندگی انسان که همان مقام خلیفه اللهی و تاثیر گذاری مثبت انسانی است، نقش علم توحید بسیار بارز است، یعنی نقش اول را دارد. بدون علم توحید رسیدن به کمال انسانی و تاثیر گذاری مثبت انسانی امکان پذیر نیست.
 
علم توحید، ریشه همه خوبی ها از جمله ایمان و عمل صالح است و در مقابل جهل، ریشه تمام بدی ها از جمله کفر و شرک است.